İçindeki birçok kimyasal maddeyi bir arada barındıran kozmetik ürünleri satın almadan ve kullanmaya başlamadan önce son kullanma tarihlerine bakmak önemlidir. Kozmetiklerin raf ömrü kullanım amaçlarına ve içinde bulundurdukları kimyasallara göre değişiklik gösterebilir. Üretici firmalar ürünlerin son kullanma tarihini ambalajların üzerine basabildiği gibi bu özel bilgiyi bir kodla da tüketiciye sunabilirler. Ürünün raf ömrü, nerede üretildiği, ne zaman üretildiği gibi birçok konuda bilgi veren bu kod batch kodudur.
Üretici firma tarafından ürün paketinin üzerine basılan batch kodları kozmetik ürünlerinin künyesi konumundadır. Ürünün üretim tarihi, son kullanma tarihi, raf ömrü gibi birçok konuda kullanıcıyı bilgi sahibi yapan batch kodu genellikle 4-5 haneli harf ve rakam kombinasyonundan oluşmaktadır. Bu kombinasyonları sorgulamayı sağlayan internet siteleri sayesinde kullanıcı satın aldığı yada alacağı ürünle ilgili bilgi sahibi olabilir. Kullanıcı, isterse telefon ve mail yoluyla üretici firmanın müşteri hizmetlerine ulaşarak batch kodu sorgulaması yapabilir.
Batch kodu hem kullanıcının sağlığı için hem de üretici firmanın güvenilirliği açısından oldukça önemlidir. Batch kodunun bilgi verdiği konulardan bir tanesi de ürünün orjinal olup olmadığıdır. Kullanıcı batch kodu sayesinde aldığı ürünün orjinal olup olmadığını öğrenilirken üretici firmada tüm haklarıyla tamamen kendisine ait olan ürünün haklarını koruma altına almış olur. Ayrıca firma, bu kod sayesinde kullanıcıdan gelen şikayetlerin de aslını ve haklılığını sorgulayabilir.
Piyasada birçok kozmetik ürünün sahtesi de üretilip satılmaktadır. Kullanıcı kullandığı ürünün orjinal olup olmadığını bilmeden almış olabilir. Orijinal bir ürünü kullandığını zanneden kullanıcıya kullandığı ürünün sahte olduğunu ispatlamak da batch koduyla mümkün olabilir.
Birçok kullanıcı tarafından kozmetik ürünlerin raf ömrü ile kozmetik ürünlerin kullanım süresi aynı olarak bilinmektedir. Ancak bunlar birbirlerinden farklı anlam içeren terimlerdir.
Bir kozmetik ürünün raf ömrü üretim tarihinden ürünün üretiminden sonraki, depolanması, nakliyesi ve mağazadaki teşhir süresini de kapsayan süredir. Yani ürünün üretim tarihinden sonra herhangi bir kimyasal ya da fiziksel bozulma yaşamadan kullanılmasını sağlayan zaman dilimidir. Bazı kozmetik ürünlerinde ürünün raf ömrü paketinin üzerinde üretici firma tarafından yazılırken bazı ürünlerde de bu bilgi batch koduyla öğrenilir.
Ürünün kullanım süresi ise ürünün kullanılmak için ilk kez paketinin açılmasıyla başlayan süredir. Başka bir ifadeyle ürün açıldıktan sonra bitirilmesiyle gereken zaman dilimidir. Kullanım süresi bitiminde ambalajı içinde kalan kozmetik ürünlerinin kullanılmaması önerilir. Çünkü içinde birçok kimyasal bulunan bu ürünler hava ile temas ettikten sonra ancak belirtilen süre kadar herhangi bir bozulmaya uğramazlar. Bu süreler kozmetik ürünlerinin paketleri üzerinde üretici firma tarafından 3M, 6M, 12M, 24M gibi ifadelerle belirtilir. Buradaki M harfi İngilizce’deki Month (Ay) Kelimesini temsil etmektedir. Kullanıcının ürünü açtıktan sonra belirtilen ay içinde ürünün tüketilmesi gerekmektedir. Dolayısıyla ürünü kullanan kişinin ürünü açtığı tarihi paketin üzerine ya da kullanacağı anda görebileceği bir yere not alması tavsiye edilir. Böylece ürünün kullanım süresi içinde sağlıklı bir şekilde tüketilmesi sağlanmış olur.
Kozmetik ürünlerinin raf ömrü ile kullanım süreleri arasındaki farkı bir örnek ile anlatmak gerekirse şu hikaye yardımcı olabilir:
Ayşe Hanım, mağazadan 1 Ocak 2020 son kullanma tarihli bir cilt bakım kremi aldı. Aldığı kremin üzerinde kullanım süresi olarak 6M yazıyordu. Ayşe Hanım bu ürünü açtığında ise tarih 15 Mart 2019’tu. Ayşe Hanım bu ürünü 15 Eylül 2019 tarihine kadar sağlıklı bir şekilde kullanabildi. Ürünü kullandığı son tarih olan 15 Eylül 2019’tan itibaren ise ürünün kullanım süresi dolmuş oldu. Bu tarihten itibaren Ayşe Hanım’ın ürünü tekrar kullanmadı.
Ürünün son kullanma tarihine 3 aydan fazla bir süre olmasına rağmen kullanım süresi bittiği için ürün kullanılmamış oldu. Eğer ürün 1 Eylül 2019 tarihinde açılmış olsaydı bu kez ürünü kullanılabileceği en son tarih 1 Ocak 2020’dir. Çünkü ürün hiç açılmamış olsa bile bu ürünün son kullanma tarihi 1 Ocak 2020’dir. Ürünün kullanım süresinin 6 ay olmasına rağmen son kullanma tarihinin kullanım süresinden daha önce bir tarih olmasından dolayı ürün 1 Ocak 2020 tarihinden sonra kullanılmamalıdır.