Gıda işletmecileri, ürettikleri veya satışını yaptıkları gıda ürünlerinin etiketlemesi ve ambalajlaması ile ilgili yasal düzenlemelere uygun olarak hareket etmekle sorumludur. Bu sorumluluk, gıda güvenliğini ve tüketicilerin sağlığını korumak amacıyla belirlenmiştir.
Gıda işletmecilerinin etiketlemedeki sorumlulukları, ürettikleri veya satışını yaptıkları gıda ürünlerinin doğru ve yasal olarak etiketlenmesi ile ilgilidir. Bu sorumluluk, gıda güvenliğini ve tüketicilerin sağlığını korumak amacıyla gereken bilgileri sunmak için belirlenmiştir. Gıda işletmecileri, ürünlerinin doğru ve anlaşılır bir şekilde etiketlenmesi, yasal gerekliliklerin karşılanması, etiketleme ve gıda ambalajının materyallerinin uygunluğunun sağlanması, ürünlerin güvenli bir şekilde saklanması ve işletme faaliyetlerinin uygunluğu gibi konularda sorumludur. Bu sorumluluklar, tüketicilerin doğru bilgiye ulaşmasını sağlamaktadır. Gıda etiketlerinin önemi, gıda güvenliği ve tüketici sağlığı açısından oldukça yüksektir.
Gıdalarda Zorunlu Etiket Bilgileri Nelerdir?
Gıdalarda zorunlu etiket bilgileri, tüketicilerin ürün hakkında doğru ve yeterli bilgiye sahip olmasını sağlamak amacıyla yasal olarak belirlenmiştir. Bu bilgiler şunlardır:
- Ürün adı: Gıdanın adı, ürün adı olarak belirtilmelidir.
- İçerik: Gıdanın içeriği, ürünün bileşenleri, katkı maddeleri ve gıda işlemesiyle ilgili bilgi içermelidir. Belirli bileşenlerin veya bileşen gruplarının miktarı belirtilmelidir.
- Gıdanın Net miktarı: Gıdanın ağırlığı, hacmi veya adedi gibi net miktar bilgisi etikette yer almalıdır.
- Son kullanma tarihi veya tarih kodu: Gıdanın son kullanma tarihi veya tarih kodu etikette yer almalıdır.
- Üretici adı ve adresi: Üretici firmanın adı ve adresi etikette yer almalıdır. İşletme kayıt numarası veya tanımlama işareti de etikette bulunması gerekenler arasındadır.
- Menşe ülkesi: Gıdanın üretildiği veya ithal edildiği ülke bilgisi etikette yer almalıdır.
- Parti veya seri numarası: Ürünün hangi parti veya seride üretildiği bilgisi etikette yer almalıdır.
- Kullanım talimatları: Gıdanın doğru kullanımı ve hazırlanmasıyla ilgili talimatlar etikette yer almalıdır. Gıdalarda zorunlu etiketlerden biri kullanım talimatıdır.
- Alkollü içeceklerde alkollü içerik oranı: Alkollü içeceklerin içerdikleri alkol oranı etikette belirtilmelidir.
- Alerjen bilgisi: Etiketlerde, içerdikleri alerjen maddeleri, özellikle de sık rastlananlardan olan fındık, gluten, süt ürünleri ve deniz ürünleri gibi maddelerin varlığı bildirilmelidir.
- Kullanım koşulları: Özel muhafaza veya kullanım koşulları etikette yer almalıdır.
Etiketleme gıdaya eşlik eden veya atıfta bulunan herhangi bir ambalaj, belge, bildirim veya etiket üzerinde yer alan, gıda ile ilgili herhangi bir yazı, bilgi, ticari marka, resimli unsur veya işaretleri ifade eder. Bu bilgiler, gıda ürünlerinin güvenliği ve tüketicilerin sağlığı açısından önemlidir ve tüketicilere doğru bilgi verilmesini sağlar.
Gıda Hakkında Zorunlu Bilgilendirmenin İlkeleri
MADDE 5
(1) Bakanlık, gıda hakkında bilgilendirme mevzuatının gerektirdiği zorunlu bilgilendirme kurallarını düzenlerken aşağıdaki özelliklere ilişkin bilgileri esas alır:
- a) Gıdanın kimliği ve bileşimi, özellikleri veya diğer nitelikleri.
- b) Özellikle belli tüketici gruplarının sağlığına zararlı olabilecek içerik, güvenli kullanım, muhafaza, dayanıklılık ve gıdanın zararlı veya tehlikeli içeriğine ilişkin sonuçları ve riskleri içeren sağlık etkisine dair bilgileri içerecek şekilde tüketici sağlığının korunmasını ve gıdanın güvenilir kullanımını.
- c) Özel beslenme ihtiyaçları olanlar dahil tüketicilerin bilinçli olarak seçim yapmasını sağlayacak besin öğeleri.
(2) Gıda hakkında zorunlu bilgilendirmenin gerekliliği değerlendirilirken ve tüketicilerin bilinçli seçim yapmalarını sağlamak için, tüketicilerin çoğunluğu tarafından özel olarak önem verilen belirli bilgilere duyulan yaygın ihtiyaç ve güvenilir gıdanın piyasaya arzı dikkate alınır.
Doğru Bilgilendirmeye İlişkin Kurallar
MADDE 7
(1) Gıda hakkında bilgilendirme, özellikle;
- a) Gıdanın başta doğası, kimliği, özellikleri, bileşimi, miktarı, dayanıklılığı, menşe ülkesi, imalat veya üretim metodu olmak üzere başlıca nitelikleri açısından,
- b) Gıdanın sahip olmadığı etkilere veya özelliklere atıfta bulunarak,
- c) Tüm benzer gıdalar aynı niteliklere sahip olduğu halde, belli bir gıdanın özel niteliklere sahip olduğunu ileri sürerek ve özellikle belirli bileşenler ve/veya besin öğelerinin varlığını veya yokluğunu özel olarak vurgulayarak,
- ç) Gıdanın bileşiminde doğal olarak bulunan bir öğe veya gıdada normal olarak kullanılan bir bileşen farklı bir öğe veya farklı bir bileşen ile ikame edildiği halde, görünüş, tanımlama veya resimli gösterimler vasıtasıyla söz konusu gıdada o öğenin veya o bileşenin varlığını ima ederek, yanıltıcı biçimde olamaz.
Gıdalar Üzerindeki Bilgiler Neden Önemlidir?
Gıdalar üzerindeki bilgiler, tüketicilerin doğru ve yeterli bilgiye sahip olmasını sağlamak amacıyla zorunlu tutulan bilgilerdir. Bu bilgiler, gıda ürünlerinin güvenliği, kalitesi, tüketici hakları ve sağlık açısından önemlidir. İşte, gıdalar üzerindeki bilgilerin neden önemli olduğuna dair detaylar:
- Gıda güvenliği: Gıda üzerindeki bilgiler, ürünlerin güvenliği konusunda tüketicilere önemli bilgiler sunar. İçerik, son kullanma tarihi, saklama koşulları gibi bilgiler, gıda ürünlerinin taze ve güvenli bir şekilde tüketilmesini sağlar.
- Tüketici hakları: Gıdalar üzerindeki bilgiler, tüketicilerin ürün hakkında bilgi edinme hakkını korur. Tüketicilerin, ürünlerin içeriğini, üretici bilgilerini, net miktarı ve son kullanma tarihini öğrenmesi, doğru bir alışveriş yapmalarını sağlar.
- Sağlık: Gıda üzerindeki bilgiler, tüketicilerin sağlıklı bir beslenme alışkanlığı edinmesine yardımcı olur. Alerjen içeriği, besin değerleri gibi bilgiler, özellikle gıda intoleransı ve sağlık sorunları olan kişilerin doğru seçim yapmalarına yardımcı olur.
- Hilelerin Önlenmesi: Gıdalar üzerindeki bilgiler, tüketicilerin ürünlerde hile yapılmış olup olmadığını tespit etmelerini sağlar. Ürünün menşei, parti numarası, üretici bilgileri gibi bilgiler, tüketicilerin ürünlerin orijinal olup olmadığını kontrol etmesine yardımcı olur.
Gıdalar üzerindeki bilgiler, tüketicilerin sağlıklı, güvenli ve bilinçli bir tüketici davranışı sergilemelerine yardımcı olur. Gıda üreticileri, ürünleri üzerinde doğru ve yeterli bilgilerin yer aldığı etiketler kullanmalı ve tüketicilerin haklarına saygı göstermelidir.
