Fitalatlar parfüm ve losyonlar başta olmak üzere birçok kozmetik üründe koku ve renk sağlamak için kullanılan bir grup kimyasallardır. Ayrıca fitalatlar plastik malzemelerde kırılganlığı önlemek adına plastiği yumuşatmak için kullanılır. Yani fitalatların plastik malzemelerde kullanılmasının sebebi ürüne esneklik kazandırmaktır.
Fitalatlar kullanıldıkları ürünün içinde kolaylıkla çözünürler. Onların bu özelliği en başta kişisel bakım ürünlerinde olup olmadığının gözle görünmesini yada kokuyla anlaşılmasını engellemektedir. Dolayısıyla fitalatların vücutla temasında çoğu zaman kişinin haberi olmayabilir. Fitalatlar özellikle cilt kremi, saç bakım kremi ya da yanık kremi ve pişik kremi gibi bebek ürünleri sayesinde vücuda kolaylıkla girebilirler. İçinde bulundukları losyon, krem ya da jelin deri ile temasından sonra ürünün deri tarafından emilmesiyle fitalatlar da vücuda girmiş olur.
Fitalat içeren ürünlerin başta bebekler olmak üzere uzun süre kullanılmasından dolayı sağlığı tehdit edici birçok etkisi olur.
Günlük hayatta sıkça kullanılan deterjan, yumuşatıcı, parfüm ve kişisel bakım ürünleri gibi içinde birçok kimyasalı barındıran ürünlerde çözücü madde olarak kullanılan fitalatlar kansere, gelişim sisteminde ve üreme sisteminde ciddi sağlık sorunlarına neden olur. Fitalatların bu tehditleri yapılan bilimsel çalışmalarda ispat edilmiştir.
Söz konusu insan ve toplum sağlığı olunca içinde fitalat bulunan ürünlerin piyasaya çıkması için bir takım testlerden geçmesi gerekmektedir. Yapılan laboratuvar çalışmaları bazı fitalat türlerinin hayvanların üreme sistemlerinin olumsuz etkilediğini göstermiştir. Ayrıca insan vücudunda günlük hayatta kullanılan maddeler arasında kansere neden olabilecek en yaygın kimyasallardan bir tanesidir.
Farklı farklı ürünler aracılığıyla kullanılsa bile günlük 0.25 miligramın üzerindeki tüketimler başta büyüme ve gelişim yapısına, kalp hastalıklarına, obeziteye ve kansere neden olmaktadır.
Fitalatlardan uzak durmanın ilk şartlarından bir tanesi hangi ürünlerde fitalat olabileceğini bilmektir. Kozmetik ürünleri, şampuanlar, kişisel bakım ürünleri, bebek bakım ürünleri, pişik kremleri ve temizlik ürünleri gibi ürünler doğrudan insan teniyle temas eden içinde fitalat barındıran ürünlerdir. Dolayısıyla sağlık açısından en büyük tehdit de yine bu ürün gruplarından kaynaklanmaktadır.
Fitalatlar sadece insan teniyle temas eden ürünlerde değil yumuşak plastik oyuncaklar, toplar, balonlar, can simitleri ve can yelekleri birçok ürünün içinde de fitalatlar vardır. Piyasada bulunan birçok plastik ambalajın üretiminde de bu kimyasallar kullanılmaktadır.
Fitalatlardan korunmak için içinde fitalat olma ihtimali olan ürünlerin etiketlerini çok iyi okumak gerekir. İçinde fitalat bulunmayan yada en az miktarda bulunan ürünler tercih edilmelidir. Günümüzde birçok gıda maddesinin de plastik kaplarda paketlenip satılmaktadır. Buna karşılık cam kaplarda muhafaza edilen ve satılan ürünlere tercih edilmelidir.
Fitalatlar en çok kişisel bakım ürünlerinde, kozmetik ürünlerinde ve temizlik malzemelerinde kullanılan kimyasallardır. Bu ürünlerin arasında kullanımı çok gerekli olmayan ve insan yaşamı için çok gerekli olmayan ürünlerin kullanılmalı olabildiğince azaltılmalı ya da hiç tercih edilmemelidir.
Fitalat hemen hemen günlük yaşantımızın her bölümünde bulunmaktadır. Bu ürünlere biraz örnek vermek gerekirse; sabun, şampuan, krem, yağ, deodorant, saç spreyi, oje, yapıştırıcılar, plastik oyuncaklarda, sentetik parfüm ve daha bir çok ürünü fitalatlı ürünler olarak sıralayabiliriz.
Günük 0.25 miligramın üzerinde uzun süre tüketilen bu kimyasalların insan sağlığına bu denli zarar verme riski olduğu için piyasaya güvenilir ürünler sunmak için üreticilerin ürünlerine bir takım testler uygulamaları gerekir. Bu testlerden bir tanesi de fitalat testidir.
2008’te yayınlanan Bazı Tehlikeli Maddelerin , Müstahzarların ve Eşyaların Üretimine , Piyasaya Arzına ve Kullanımına ilişkin Kısıtlamalar Hakkında Yönetmelik ile r üründe kullanılan fitalat oranına % 1 oranında kısıtlama getirilmiştir. Akredite edilmiş laboratuvarımızda piyasaya çıkacak birçok ürünün fitalat testlerini yapıyor ve sonuçlarını analiz ediyoruz. Laboratuvarımızda yaptığımız fitalat testi ve diğer testler hakkında daha fazla bilgi almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
